روغن کمپرسور چیست؟ / معرفی برترین برندها / نقش و اهمیت روغن کمپرسور / انواع روغن / خصوصیات روغن کمپرسور خوب / زمان تعویض روغن/ مراحل تعویض روغن / انتخاب روغن کمپرسور / کالابرودت / 02177677053
روغن کمپرسور عنصری مهم در سیستم برودتی
روغن کمپرسور در سیستم برودتی برای چرب کردن قطعات متحرک داخلی کمپرسور به کار گرفته می شود. . از روغن کمپرسور جهت روغن کاری کمپرسور سردخانه فریونی ، کمپرسور چیلر تراکمی ،کمپرسور کولز گازی خانگی، کمپرسور اسپیلت، کمپرسور تهویه مطبوع ، کمپرسور کلیه سیستم های برودتی ، کمپرسور سیلندرپیستونی ، کمپرسور روتاری ، کمپرسور اسکرال و کمپرسور اسکرو استفاده می نمایند.
به دلیل وجود انواع مختلف روغن های کمپرسور در رنج های قیمتی متفاوت، به سختی میتوان نوع اصل یا تقلبی بودن روغن کمپرسور سردخانه و چیلر را تشخیص داد. متاسفانه امروزه در بازار صنعت برودت روغن های کمپرسور تقلبی با قیمتی پایین تر به فروش می رسد. روغن کمپرسور اصل را فقط و فقط می توان از تمام فروشگاه های معتبری که کار فروش لوازم برودتی را انجام می دهند، خریداری کرد.
برند های پر کاربرد روغن کمپرسور سردخانه و چیلر
روغن سانیسو
کمپانی سانیسو، یک کمپانی بلژیکی می باشد که از سال 2007 شروع به تولید روغن های کمپرسور برودتی کرده است. این کمپانی روغن های برودتی خود را در ظرف های 4 لیتری با رنگ مشکی به بازار جهانی عرضه می کند. خرید روغن سانیسو اصل برای کمپرسور از اهمیت بالایی برخوردار است.
روغن سانیسو جهت استفاده در تمامی سیستم های برودتی اعم از کمپرسور سردخانه زیر صفر، کمپرسور سردخانه بالای صفر، کمپرسور تونل انجماد، کمپرسور چیلر، کمپرسور سیلندر پیستونی، کمپرسور اسکرال، کمپرسور اسکرو، کمپرسور دو مرحله ای، کمپرسور تهویه مطبوع و … کاربرد دارد. روغن سانیسو نسبت به قیمت مناسب خود، از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است.
روغن سانیسو در 2 سری GS و SL توسط شرکت سانیسو بلژیکی تولید می شوند. روغن سانیسو سری GS از پالایش روغن های نفتی بدست می آید و از نوع روغن های معدنی می باشد. در مقابل روغن سانیسو سری SL از فرآیند های سنتزی بدست می آید و از نوع روغن های مصنوعی است.
روغن سانیسو سری GS در 3 مدل 3GS و 4GS و 5G در بازار ایران جزء روغن های پر مصرف می باشند. اما در بازار جهانی علاوه بر این 3 مدل، 2 مدل دیگر 3.5GS و 4.5GS هم مورد استفاده قرار می گیرد. از نظر غلظت روغن های سری GS به ترتیب از 3GS و 3.5GS و 4GS و 4.5GS تا 5G دچار افزایش غلظت می شوند.
این روغن ها در دمای منفی 18 درجه سانتی گراد هم کارایی دارند. روغن سانیسو سری GS با مبردهای نوع CFC و HCFC از قبیل R22 ، R123 ، R11 ، R12 ، R13 ، R502 ، R503 ، R500 ، R131b1 ، R114 ، R113 ، R124 ، R401a ، R402a ، R402b ، R403b ، R406a ، R408a ، R409a و مبرد آمونیاکی R717 سازگار می باشد.
روغن سانیسو سری SL در 3 مدل SL32 و SL68 و SL100 جزء پر مصرف ترین مدل ها در بازار ایران می باشد. اما در کنار این 3 مدل، از سری SL ، 4 مدل دیگر SL22 ، SL46 ، SL170 ، SL220 توسط شرکت سانیسو تولید و به بازار جهانی عرضه می گردد. روغن سانیسو سری SL با مبرد سازگار با ازون یا همان نوع HFC متناسب است. از جمله مبردهای سازگار با روغن سانیسو سری SL می توان R23 ، R134a ، R234fa ، R404a ، R407a ، R407b ، R407c ، R410a ، R507 ، R508 نام برد.
روغن بیتزر
کمپانی بیتزر در سال 1934 در آلمان تاسیس شد. موسس این کمپانی مارتین بیتزر است. امروزه این شرکت در زمینه تولیدات تجهیزات برودتی توسط نمایندگی های فروش خود در سراسر دنیا فعالیت میکند. یکی از با کیفیت ترین محصولات این کمپانی، روغن های کمپرسور های برودتی می باشد. خرید روغن کمپرسور بیتزر از تمامی فروشگاه های اینترنتی سراسر کشور امکان پذر است.
روغن بیتزر مخصوص کمپرسور جهت چرب کردن قطعات متحرک داخلی کمپرسورهای برودتی و تهویه مطبوع استفاده می شود. روغن کاری کمپرسور یکی از مهم ترین اقدامات در تاسیس و نگهداری تاسیسات برودتی می باشد که در صورت رعایت نکردن، خسارت های بسیار زیادی را به تجهیزات وارد می کند. از روغن بیتزر مخصوص کمپرسور در روغن کاری کمپرسور سردخانه فریونی، کمپرسور تونل انجماد، کمپرسور چیلر تراکمی، کمپرسور تهویه مطبوع، کمپرسور سیلندر پیستونی، کمپرسور اسکرال، کمپرسور اسکرو کاربرد دارد.
کمپرسور در سیستم برودتی
کمپرسور از اجزاء مهم سیستم های برودتی می باشد. به نوعی از کمپرسور به عنوان قلب سیستم برودتی یاد می کنند. جایگاه کمپرسور در سیستم برودتی بین اواپراتور و کندانسور قرار دارد. کمپرسور با صرف انرژی مکانیکی، سیال را به سرعت به درون خود مکیده و سپس آن را فشرده یا کمپرس می کند. به همین دلیل نام کمپرسور به این دستگاه اطلاق می شود.
نگهداری و سرویس کمپرسورهای برودتی باعث افزایش طول عمر و حفظ راندمان بالای این دستگاه در طول زمان می باشد. درون هر کمپرسور برودتی قطعات و اجزا مختلفی را شامل می شود. قطعاتی مانند یاتاقان، سوپاپ، ترمیستور، واشر، میل لنگ، رینگ، هیتر کارتر و… .
نقش و اهمیت روغن کمپرسور سردخانه و چیلر
روغن کاری و روان کاری قطعات متحرک
اگر دو قطعه فلزی را بر روی هم حرکت دهیم، با گذشت زمان و در اثر تکرار حرکت، یک یا دو قطعه فلزی دچار اصطحکاک و فرسودگی می شوند. روغن کاری کمپرسور سیستم های برودتی بر عملکرد هر چه بهتر این سیستم تاثیر بسیاری دارد و به نوعی باعث حرکت روان قطعات داخل کمپرسور می شود. قطعات داخلی کمپرسور برای اینکه در هنگام کار دچار اصطحکاک و ساییدگی نشوند و بتوانند به صورت روان بر روی هم کار کنند، از روغن کمپرسور سردخانه و چیلر جهت روغن کاری و چرب کردن کمپرسور سیستم برودتی استفاده می نمایند.
کاهش درجه حرارت قطعات متحرک
روغن کمپرسور سردخانه و چیلر در خنک کاری و کاهش درجه حرارت قطعات متحرک کمپرسور نقشی اساسی دارد. زمانی که دو قطعه فلزی بر روی هم کار می کنند، در اثر اصطحکاک به وجود آمده، درجه حرارت بین این دو قطعه متحرک بالا می رود. تا زمانی که روغن بین این دو قطعه متحرک تزریق می شود، گرمای به وجود آمده بین دو قطعه را به خود جذب می نماید و به عبارتی روغن کمپرسور سردخانه و چیلر باعث خنک شدن کمپرسور می شود.
تمیز کردن داخل کمپرسور
روغن کمپرسور در جلوگیری از تجمع رسوبات داخل کمپرسور، اهمیت بسیاری دارد. وقتی که دو قطعه فلزی با هم در تماس هستند، به مقداری دچار فرسایش و اصطحکاک می شوند. رسوبات حاصل از این فرسایش، توسط روغن کمپرسور برودتی که در کمپرسور جریان دارد، حمل شده و به محل سیستم تصفیه کمپرسور منتقل می شود.
آب بندی کمپرسور
یکی از مزایای روغن کمپرسور این است که باعث می شود کمپرسور آب بندی شود، یعنی قطعات داخلی کمپرسور از حالت نو بودن و اصطحکاک داشتن خارج می شود. کمپرسوری که تازه شروع به کار می کند، قطعات داخلی آن با هم ساییدگی دارند اما پس از گذشت زمان و کارکرد مداوم کمپرسوربا روغن، کم کم لایه ای از روغن بر روی قطعات کمپرسور تشکیل می شود که باعث حرکت روان قطعات متحرک داخلی کمپرسور می شود.
انواع روغن کمپرسور سردخانه و چیلر
روغن کمپرسور به کار رفته در دستگاه های برودتی به 3 نوع معدنی و مصنوعی و اکلیل بنزن تقسیم می شوند:
روغن کمپرسور نوع معدنی : روغن کمپرسور معدنی از پالایش روغن های نفتی بدست می آید. این نوع از روغن ها نسبت به نوع مصنوعی، قیمت پایین تری دارند. روغن های معدنی نسبت به نوع مصنوعی با سرعت کمتری رطوبت را به خود جذب می کنند. این نوع روغن کمپرسور با مبرد های نوع CFC و HCFC مانند R22 و یا مبرد های آمونیاکی و هیدروکربنی سازگار می باشند.
روغن کمپرسور نوع مصنوعی : روغن کمپرسور نوع پلی استر مصنوعی از فرآیند های سنتزی تولید می شوند. این نوع روغن ها نسبت به نوع معدنی آن از قیمت بالاتری برخوردار هستند و اثر طولانی تر و عمر بیشتری دارند. روغن های مصنوعی نسبت به نوع معدنی با سرعت بیشتری رطوبت را به خود جذب می کنند، به همین دلیل در هنگام شارژ روغن کمپرسور، حتما باید دقت بالایی داشت چون در صورت جذب رطوبت، اسیدی تولید می شود که ممکن است سیم پیچ موتور کمپرسور را بسوزاند. این نوع روغن کمپرسور با مبرد نوع HFC مانند R134 سازگار می باشد.
روغن کمپرسور نوع اکلیل بنزن : این نوع روغن کمپرسور همانند روغن های نوع معدنی می باشد. حتی می توان به جای نوع معدنی هم به کار گرفت. پایه این نوع روغن هم از نفت می باشد اما تفاوتی که با نوع معدنی دارد، این است که در آزمایشگاه توسط انسان تولید می شود.
خصوصیات روغن کمپرسور برودتی
- غلظت مناسبی داشته باشد و در دمای بالا و یا در دمای پایین ترکیب شیمیایی خود را حفظ کند.
- در برابر الکتریسیته باید عایق باشد.
- با مبرد سیستم برودتی سازگار بوده و با هم واکنش شیمیایی ندهند.
- مبرد به راحتی بتواند در آن حل شود اما با آن ترکیب نشود.
- نقطه اشتعال روغن بالا باشد و تولید کف نکند.
- شاخص ویسکوزیته آن از عدد بالایی برخوردار باشد تا با بالارفتن دما بیش از حد رقیق و با پایین آمدن دما بیش از حد غلیظ نشود.
- نقطه ریزش آن از عدد پایین تری برخوردار باشد.
- قطعات متحرک داخلی کمپرسور را در برابر فرسایش و خوردگی محافظت نماید.
- روغن کمپرسور باید شفاف و تمیز و عاری از هر گونه ناخالصی ها و ذرات معلق باشد.
- باید عاری از رطوبت باشد زیرا وقتی روغن کمپرسور در معرض رطوبت قرار می گیرد، اسیدی تولید می شود که سیم پیچ کمپرسور را می سوزاند. همچنین رطوبت باعث ایجاد موم و لجن و کف در روغن می شود.
زمان تعویض روغن کمپرسور سردخانه و چیلر
زمان تعویض روغن کمپرسور سردخانه و چیلر در هر سیستم برودتی و در هر نوع کمپرسوری متفاوت می باشد و نمی توان زمان مشخصی را جهت تعویض روغن عنوان کرد. همچنین روغن کمپرسور سردخانه و چیلر کارکردی نسبتا طولانی تر از روغن های دیگر دارد. از مهم ترین تفاوتی که بین روغن کمپرسور برودتی با روغن های معمولی مثل روغن موتور می توان اشاره کرد این است که روغن معمولی در طی مدت زمان مشخصی بعد از کارکرد، کارایی خود را از دست می دهد و باید تعویض گردد اما روغن های برودتی در مدت زمان خیلی طولانی تری می تواند بدون اینکه کارایی خود را از دست بدهد کار کند.
روغن کمپرسور سردخانه و چیلر تا زمانی که هوا و رطوبت به آن نرسد، به خوبی کارایی خود را حفظ می کند و نیازی به تعویض ندارد، اما اگر به هر دلیلی سیکل بسته کمپرسور باز شود، و هوا به داخل کمپرسور نفوذ نماید، اکسیژن با روغن ترکیب می شود و این باعث فاسد شدن روغن می شود. روغن کمپرسور سردخانه و چیلر به شدت جاذب رطوبت و اکسیژن است و نباید زیاد با هوا در ارتباط باشد. پس می توان گفت در هر تعمیر کمپرسور و یا باز و بسته شدن کمپرسور باید روغن آن تعویض گردد.
با استفاده از سایت گلاس موجود در کمپرسور، اپراتور سیستم برودتی می تواند روغن درون آن را در هر زمانی از نظر رنگ، غلظت، رسوبات موجود و … مشاهده کند. روغن کمپرسور سردخانه و چیلر در صورت سالم بودن رنگ نسبتا روشن و شفافی دارد اما با گذر زمان این روغن تیره و کدر می شود که نشان دهنده این است، باید تعویض گردد. همچنین از بوی نامطبوع روغن کمپرسور سردخانه و چیلر هم می توان تشخیص داد که روغن در وضعیتی ناسالم قرار دارد و باید تعویض گردد.
در صورت مشاهده نشتی روغن در کمپرسور، بهتر است به جای آنکه به کمپرسور، روغن اضافه شود، روغن آن تعویض گردد. همچنین با گذر زمان و کم شدن روغن کمپرسور سردخانه و چیلر بهتر است به جای اضافه کردن روغن تازه بر روی روغن قدیمی، روغن کمپرسور سردخانه و چیلر به طور کلی تعویض گردد.
مراحل تعویض روغن کمپرسور سردخانه و چیلر
- در ابتدا به مدت نیم ساعت دستگاه کمپرسور را روشن می کنیم برای اینکه روغن درون آن گرم شود تا راحت تر خارج شود.
- کمپرسور را از سیستم برودتی به طور کامل جدا می نماییم.
- شیر ورودی و خروجی کمپرسور را می بندیم و سپس گاز درون آن را خالی می کنیم.
- برق هیتر روغن را قطع میکنیم تا تا هنگام تخلیه روغن کمپرسور سردخانه و چیلر، نسوزد.
- بعد از تخلیه کامل گاز درون کمپرسور، درب تخلیه روغن کمپرسور سردخانه و چیلر را که در پایین ترین قسمت کمپرسور قرار دارد، باز می کنیم، کمپرسور را برمیگردانیم و روغن داخل آن را درون ظرفی خالی می کنیم.
- روغن داخل مایع شکن، رسیور و اویل سپراتور را به طور جداگانه تخلیه می کنیم.
- فیلتر درایر را تعویض می کنیم.
- در مقابل درب تخلیه روغن کمپرسور سردخانه و چیلر، یک فیلتر توری فلزی قرار دارد که حتما باید با محلولی شسته شود و به دقت خشک شود تا ذره ای آب در آن باقی نماند. سپس به همان گونه که توری و درب را باز کردیم، آن را می بندیم. در صورتی که این فیلتر کثیف باشد، فشار روغن کاهش می یابد و روغن کاری کمپرسور به درستی انجام نمی شود.
- درب مخصوص تزریق روغن کمپرسور سردخانه و چیلر را باز می کنیم.
- روغن کمپرسور سردخانه و چیلر جدید را با استفاده از قیف مخصوص، به اندازه دو سوم شیشه نمایشگر یا همان سایت گلاس، داخل کمپرسور می ریزیم. برای اینکه شارژ روغن به سرعت انجام شود، می توان از قسمت ساکشن هوای داخل کمپرسور را خارج کرد و کمپرسور را وکیوم کرد. تمامی مغزی هایی که باز کردیم را باید ببندیم، شیر های کمپرسور را باز کنیم و پس از تست درپوش های کمپرسور به آن گاز مبرد تزریق کرده و آن را روشن می کنیم.
انتخاب روغن کمپرسور سردخانه و چیلر مناسب
برای انتخاب روغن کمپرسور سردخانه و چیلر مناسب در درجه اول باید به پیشنهاد سازنده کمپرسور توجه کرد. در هنگام خرید کمپرسور، فروشنده به همراه آن کاتالوگی را به خریدار ارائه می دهد که تمام مشخصات کمپرسور در آن نوشته شده است. یکی از این مشخصات، نوع روغن مصرفی کمپرسور می باشد که سازنده کمپرسور پیشنهاد می دهد برای بازدهی بیشتر و افزایش طول عمر این کمپرسور، از چه نوع روغنی باید استفاده کرد. مثلا کمپانی بیتزر برای کمپرسورهای سیلندر پیستونی خود، روغن های کمپانی خود را پیشنهاد می دهد.
همچنین خصوصیت دیگری که معمولا در کاتالوگ های کمپرسور ها وجود دارد، میزان عددی اویل شارژ کمپرسور می باشد. این عدد نشان دهنده این است که در هر بار شارژ یا تعویض روغن کمپرسور سردخانه و چیلر، با چند لیتر روغن، کمپرسور را شارژ کنیم.
اما در درجه دوم انتخاب روغن کمپرسور سردخانه و چیلر مناسب، باید به نوع روغن مصرفی و مبرد آن توجه کرد. مثلا روغن های معدنی با مبرد R22 و روغن های مصنوعی با مبرد R134سازگار هستند.
شرکت های سازنده کمپرسورهای برودتی، با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی روغن ها، روغن کمپرسور سردخانه و چیلر مناسب را پیشنهاد می دهند. از جمله خواص فیزیکی و شیمیایی روغن کمپرسور سردخانه و چیلر می توان به ویسکوزیته روغن، شاخص ویسکوزیته روغن، نقطه ریزش روغن، نقطه احتراق روغن، نقطه اشتعال روغن اشاره کرد. در اینجا به طور خلاصه به تعریف هر کدام می پردازیم.
ویسکوزیته روغن (Viscosity) : ویسکوزیته یا گرانروی و یا ضریب اصطحکاک داخلی خاصیتی از مایع است که باعث مقاومت آن در برابر جاری شدن می شود که این پارامتر نشان دهنده میزان غلظت روغن می باشد. اگر روغن خیلی رقیق باشد، بین سطوح قطعات متحرک کمپرسور باقی نمی ماند و از بین آن ها خارج می شود و بدین ترتیب لایه محافظ روغن با گذر زمان، بر روی قطعات متحرک (آب بندی) تشکیل نمی شود و روغن کاری قطعات داخلی کمپرسور به خوبی انجام نمی شود. و اما اگر روغن خیلی غلیظ باشد، نمی تواند به راحتی بین تمام قطعات داخلی کمپرسور حرکت کند و باعث افت توان کمپرسور می شود.
شاخص ویسکوزیته روغن (Viscosity Index) : این پارامتر نشان دهنده تغییرات ویسکوزیته نسبت به درجه حرارت می باشد. هر چه عدد این پارامتر بیشتر باشد، روغن از کیفیت بهتری برخوردار است. به بیان ساده تر می توان گفت روغنی که عدد شاخص ویسکوزیته آن بالاتر باشد، به دلیل اینکه این روغن در برابر تغییرات درجه حرارت، کمتر تغییر می کند و ویسکوزیته یا گرانروی خود را بهتر حفظ می کند، در نتیجه از کیفیت خوبی برخوردار است. در مقابل اما هر چه عدد شاخص ویسکوزیته پایین تر باشد، روغن در برابر تغییرات درجه حرارت بیشتر تغییر می کند یعنی با بالا رفتن دما رقیق تر و با پایین آمدن دما غلیظ تر می شود.
نقطه ریزش روغن (Pour Point) : نقطه ریزش روغن، پایین ترین درجه حرارتی ست که روغن می تواند به حرکت جاری خود ادامه دهد. به عبارتی اگر درجه حرارت روغن پایین تر از حد نقطه ریزش روغن بشود، دیگر نمی تواند به راحتی درون کمپرسور به حرکت جاری خود ادامه دهد و به گونه ای کارایی خود را از دست می دهد. نقطه ریزش روغن در کمپرسورهای برودتی که قرار است در درجه های پایین تر از صفر کار کنند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
نقطه اشتعال روغن (Flash Point) : نقطه اشتعال روغن، پایین ترین درجه حرارتی است که در آن روغن به اندازه کافی به بخار تبدیل می شود و با هوا یک مخلوط قابل اشتعال می سازد، به طوری که با نزدیک شدن به شعله آتش، روغن مشتعل می گردد. با افزایش فشار، نقطه اشتعال تمام روغن های با پایه نفتی افزایش می یابد.
